امروزه مترو یکی از مهمترین نمادهای یک شهر توسعه یافته است و از این رو طراحی ایستگاه مترو به عنوان یک نما شهری، اهمیت بسیاری دارد. با افزایش روز افزون جمعیت و تراکم شهرها و همچنین پیشرفت تکنولوژی ، پرداختن به فضاهای شهری و راه های ارتباطی زیر زمینی در شهرها اجتناب ناپذیر می نماید.
طراحی ایستگاه مترو
برای غلبه بر مشکلات حمل و نقل در فرآیند شهرنشینی، متروها در شهرهای مهم ساخته می شوند. پروژه های مترو، به دلیل اندازه بزرگ، حجم عظیم سرمایه گذاری، دوره زمانی طولانی، ذی نفعان متعدد و روش های ساخت پیچیده، نیازمند توجه ویژه و انجام پژوهش های بنیادین و کاربردی در حوزه مفاهیم مدیریت پروژه و به خصوص مدیریت ریسک می باشند.
مترو
مترو یک سیستم حمل و نقل سریع ریلی است و از طریق یک یا چند مسیر مشخص که همه دارای ایستگاه های ثابت و قابل دسترسی می باشند امکان جابه جایی مسافران را در داخل شهر و پایین شهر و حومه آن فراهم می کند.
هدف و وظیفه طراحی ایستگاه مترو بیش از همه آن است که بین مناطق مختلف شهر و حومه آن ارتباطی پویا ایجاد کند، به صورتی که بتواند با سرعت زیاد جمعیت یک منطقه شهری را، پیش از آنکه وارد سطح شهر شود و ایجاد تراکم و مشکلات گوناگون نماید، همچون یک دستگاه مکش بزرگ در خود بمکد و آن را از طریق شبکه پیچ در پیچ خود در سراسر شهر پراکنده سازد.
بسیاری از دانشجویان رشته‌های معماری و شهرسازی، در جستجوی مواردی چون مطالعات ایستگاه مترو، طراحی ورودی مترو، برنامه فیزیکی مترو، استانداردهای طراحی ایستگاه مترو، کتاب‌های تدوین شده حول موضوع طراحی ایستگاه قطار شهری، ضوابط طراحی ایستگاه مترو، مطالعات طراحی ایستگاه مترو و موارد بسیاری از این دست هستند. از اینرو در دست داشتن یک برنامه فیزیکی جامع می‌تواند راهگشا باشد.
ضرورت طراحی مترو
تداوم رشد اقتصادی ایران،همانند سایر کشورهای در حال توسعه،نیازمند گسترش تاسیسات زیربنایی کشور است .از اینرو سرمایه گذاری بسیاری در زمینه امور زیربنایی صورت پذیرفته که بخش قابل توجهی از آن به صنعت حمل و نقل اختصاص می یابد.
با رشد شهرنشینی و توسعه شهرها، بهبود سیستم حمل و نقل شهری بیش از پیش اهمیت پیدا میکند. یکی از راه حلهای مناسب برای غلبه بر مشکلات حمل و نقل در فرآیند شهرنشینی، توسعه ی وسایل نقلیه ایمن،راحت،سریع وبا حداقل آلودگی و کاهش مصرف انرژی است .امروزه در شهرهای بزرگ، مترو به عنوان موثرترین عضو سامانه حمل و نقل شهری به شمار می آید.
گذر نزدیک به دو قرن ازعمر مترو در برخی از کشورهای توسعه یافته و حصول نتایج مناسب از بکارگیری مترو در کاهش مشکلات حمل ونقل شهری، لزوم توجه به استفاده گسترده از این سامانه را در کشورهای در حال توسعه اجتناب ناپذیر می کند .پروژه های مترو، ریسک های بیشتراز حد معمول دارند.
طراحی مترو در ایران
در کشور ایران، پروژه های طراحی مترو در تهران و طراحی قطار شهری در سایر شهرهای بزرگ و مهم کشور، در مراحل مختلف مطالعات، طراحی، اجرا و بهره برداری می باشند.
در کلان شهر تهران، توسعه ریلی در دو گام پیشبینی شده است. در گام اول تا سال ۱۳۹۵ضریب سرمایه گذاری ۲/۱درصدیاز تولیدناخالص داخلی و در گام دوم ۷۵/۱درصد تولید ناخالص داخلی شهر تهران جهت تداوم اجرای پروژه خطوط شهری،در برنامه قرار میگیرد.
توان سرمایه گذاری ریلی شهری در تهران بین ۱۱تا ۱۵میلیارد دلار آمریکا تخمین زده شده و بر این اساس در برآورد اولیه،حدود ۲۱۱تا ۳۵۱کیلومتر خطوط جدید شهری ریلی میتوان ایجاد نمود.
ایستگاه مترو و حمل و نقل عمومی
مترو به یک سیستم حمل و نقل سریع السیر اطلاق می شود که تمام یا بخشی از آن زیرزمینی ساخته شود و از طریق یک یا چند مسیر مشخصی با ایستگاه های ثابت امکان جابجایی مسافران را در داخل یک شهر فراهم می سازد.
از آنجایی که بین قطارهای زیرزمینی و دیگر جریانات ترافیک تداخلی پیش نمی آید، دسترسی اینگونه وسایط نقلیه سریع السیر از یک ایستگاه به ایستگاه دیگر با سهولت و سرعت بیشتری صورت می گیرد.
رضایتمندی از سفر با مترو و مولفه های کیفیت فضایی
امروزه به دلیل نقش مهمی که ایستگاه های مترو در زند گی شهری ایفا می کنند، مبحث بهبود کیفیت حمل و نقل و ارتقای رضایتمندی مسافران از سفر با مترو از اهمیت ویژه ای برخورد ار شد ه است. ایجاد و ارتقای کیفیت مناسب سرویس دهی در حمل و نقل عمومی یکی از مهمترین اولویت های مسئولین حمل و نقل عمومی است.
میزان کیفیت حمل و نقل عمومی تعیین کننده میزان رضایتمند ی مسافران از سفر می باشد . از نظر تیرینپولوس و آنتونیو رضایتمند ی مسافران از حمل و نقل عمومی به معنای نسبت دستیابی واقعی به خواسته های مسافران به کل انتظارات آنهاست.
توسعه ی ایستگاه های مترو
توسعة مبتنی بر حمل و نقل عمومی با تکیه بر اهدافی همچون بهبود زیست پذیری، پایداری و یکپارچگی مناطق شهری، می تواند تأثیرات مثبتی بر ارزش اراضی و متعاقباً کیفیت نواحی شهری بگذارد .پژوهش حاضر نشان می دهد که گشایش ایستگاه های مترو در شهر تهران سود و نفع بیشتری را نصیب مناطق جنوبی شهر کرده است .
در واقع توسعه و گشایش ایستگاه مترو، ارزش افزوده و افزایش قیمت بیشتری در مناطق جنوبی تهرانمناطق محرومتر نسبت به مناطق شمالی(مناطق مرفه تر) ایجاد کرده است. این در حالی است که اکثریت اقدامات نوسازانة مدیریت شهری در سطح شهر تهران، بهره مندی و رشد اقتصادی بیشتری را نصیب مناطق شمالی کرده است.
در واقع می توان این گونه نتیجه گرفت که توسعة ایستگاه های مترو در تهران یکی از اقدامات شهرسازانه در جهت توسعة حمل و نقل عمومی است که بیشترین بهره را نصیب مناطق جنوبی و فقیرتر تهران می کند.
لذا با تند شدن رشد ارزش کلی اراضی در جنوب شهر و متعاقباً افزایش تحرک، پویایی و توسعة اقتصادی، کیفیت نسبی مناطق جنوبی و غیر برخوردار افزایش یافته و حرکتی در جهت تعدیل شکاف شمال و جنوب شهر تهران و در نتیجه یکپارچه شدن شهر صورت می پذیرد .با توجه به یافته ها و نتایج مذکور، نکتة مهم توجه به چگونگی مدیریت این تأثیرات است.
سخن پایانی
عوامل چندی بر میزان رضایتمند ی کاربران از سفر با مترو تاثیرگذارند .ملاحظه این عوامل و تلاش در جهت بهبود کیفیت فضایی ایستگاه ها می تواند تا حد زیادی در ارتقای رضایتمندی کاربران از سفر با مترو تاثیرگذار باشد .براساس نتایج این پژوهش و بر مبنای نظرات کارشناسان و کاربران، عوامل تاثیرگذار زیر به ترتیب اولویت بشرح زیر در این رضایتمندی موثرند :
موقعیت مکانی استقرار ایستگاه در شهر؛
مسیرها و د سترسی ها؛
ایمنی اجتماعی، حضور افراد و نظارت؛
نور و روشنایی؛
دما (شرایط آسایش)؛
فراخی فضا (تناسبات فضایی)؛
شفافیت و خوانایی فضا؛
جذابیت فضایی، آرامش روانی؛
طراحی و جانمایی مبلمان؛
نمادها، نشانه ها و مفاهیم؛
آثار هنری در ایستگاه ها؛
تعاملات فرد ی؛
صدا و تهویه هوا؛
تعاملات اجتماعی؛
دید و منظر و چشم اند ازها در خارج از ایستگاه.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.